در رابطه توحید مفضل امام صادق علیه السلام می‌فرماید که : خدای متعال روی این کره زمین پستی و بلندی قرار داد ، تا آب‌ها جاری بشن ، و الا آب روی زمین می ایستاد و مسدود میشد .  و مردم نمی تونستن کاراشونو انجام بدن ، آب گل آلود میشد باتلاق میشد ،  و اگر این وفور آب ، شاید کسی بپرسه چه خبره؟  رودخونه به این بزرگی ، چه خبره ، اگر این وفور آب به این بزرگی تو مجاری زمین و انهار نبود کار تنگ می‌شد . چون محتاجند به آب در آشامیدن خود.  مردم محتاج به آبند و چهارپایان خود ، حیوونام باید از این آب بخورن.

امام صادق علیه السلام می فرماید که : تنبیه می‌کنم تو را ای مفضل بر منافعی که در باد هست نمی بینی اگر چندگاه باد نوزد موجب حدوث امراض می‌شود مریضی ها. اگر باد نیاد مریضی میاد حالا زمستون که میشه تو تهرون اگر باد نیاد آلودگی میشه. انقدر زیاد میشه یه بادی میاد این هوای آلوده رو می‌بره و اگر باد نیاد خفه می‌شیم همه. اگر چندگاه باد نوزد باعث حدوث امراض شود مریضی میاد و نفس‌ها را می‌گیرد و بیماران را می‌گدازد و میوه‌ها را فاسد می‌گردد اگر باد نباشه میوه‌ها فاسد میشن.  و سبزی‌ها همه متعفن میشن و احداث مواد وبا و طاعون در ابدان می کند .

حضرت صادق علیه السلام به مفضل در رابطه با وسعت هوا فرمایش می کند،می فرماید: ببین هوا چقدر وسعت داره.  مثلاً هوا اینجوری نیستش که تو کوه ها باشه ما بریم هوا رو برداریم بیاریم تو شهر ، مثل زغال سنگ ، مثلا یه جا هست برمی دارن میارن توی شهر هوا هم یه جوری بود که وسعت نداشت یه جا بود می‌رفتیم می‌آوردیم، بر فرض میشد دیگه هوا اینجوری باشه بریم بیاریم وسعت نداشت اگر وسعت نداشت باید می‌رفتیم هوا رو می آوردیم. حضرت می‌فرماید : پس حکمتش آن است که اگر این گشادگی را نمی داشت ،  هر آینه نفس مردم از کثرت این بخارها و گازها و اینها که در هوا جمع میشه .

امام صادق علیه السلام در توحید مفضل می فرماید : از جمله ی حکمت ها آن است که زمین را به طبع سرد و خشک آفرید ، خدای متعال زمین رو چجوری خلق کرد؟ سرد و خشک و سنگ نیز سرد و خشک است. فرق بین زمین و سنگ اینه که ، سنگ خشک تر است . اگر زمین از درجه ی فعلی سردتر بود ، مرتبه ای از شن میشد. و همه ی زمین سنگ سفت بود و طبیعتا گیاهی روئیده نمیشد. گیاهی که حیات همه ی حیوانات به اون هست، هر حیوانی نیاز به گیاه داره. گاو و آهو اگه گیاه نخورن ، شیر و پلنگ از چی تغزیه می کنن؟ از گاو تغزیه میکنن دیگه ، گاو باید علف بخوره که گنده بشه تا شیر و پلنگ اونا رو بخورن ، اینطور میشه گفت ، که حیات همه ی حیوانات به گیاهان برمیگرده .

در رابطه با توحید مفضل، حضرت صادق علیه السلام می فرماید که : عبرت بگیر از سرما و گرما که پیاپی بر این عالم وارد می شوند. امروز صبح هوا سرد شد ما پاشدیم پنجره ها رو بستیم دیدیم یخ میزنیم سریع پنجره ها رو بستیم؛ چند وقت دیگه بازش می کنیم. یه مدتی می گذره سرما میاد گرما میاد . به زیاده و نقصان و اعتدال ، بعد یه روز زیاد میشه سرما یه روز کم میشه ، یه روز معتدل در این جهان تصرف می نمایند ، برای آنکه چهار فصل در هر سال بهم رسد. این سرما و گرما و اعتدال که میشه ، برای اینکه چهار تا فصل بهم برسه ،  و مصالحی که مظهور شد و غیر آن ها به عمل آید.  و ایضا این سرما و گرما دباغی می کنند بدن ها را و به اصلاح می آورند آن ها را و اگر هر دو بر ابدان انسان و حیوان وارد نمی شدند ،

آقا امام صادق علیه السلام می‌فرماید : فکر کن ای مفضل در جواهر چهارگانه ،  که هر یک را خدا به قدر احتیاج مردم آفریده.  از آن جمله ، زمین هست که خدا زمین را وسیع قرار داده تا خب بالاخره این آدمی می‌خواد شهر درست کنه ، مسکن‌ها درست کنه ، مرائی چراگاه‌ها داشته باشه . و مزارع بنی آدم و منابت اخشاب ایشان به عمل آید ،

امام صادق علیه السلام می فرماید که : تفکر کن در روشنی و تابش ماه در شب ظلمت سیاه و منفعت آن. ببین این ماه ، ماهی که شما شبها رویتش می کنی . تفکر کن در روشنی و تابش ماه در ظلمت شب سیاه و منفعت آن ، زیرا آن با مصلحتی که گفتیم در شب که در تاریکی شب هست گفتیم ، خدا شب رو قرار داده که از ظلمت شب ، تاریکی شب به آرامش برن ، برای استراحت حیوونها. و سردی هوا برای صلاح ایشان گفتیم که مثلاً بالاخره روز که هست همه ش آفتاب و گرما اینها  و این آفتاب شب که میشه سرما لازمه سردی لازمه ، تاریکی لازمه برای صلاح مردم و ...

امام صادق علیه السلام می‌فرماید که : تفکر کن ای مفضل ، در مقادیر لیل و نهار.  تو این اندازه شب و روز فکر کن ، ببین شب چند ساعته ، روز چند ساعته ، رو اینا فکر کن ، واقعا عجیبه.  که چگونه بر وفق مصلحت عباد تقدیر گشته ، اندازه این روز ، اندازه این شب به اندازه موافق مصلحت بندگان خداست.

امام صادق علیه السلام می‌فرماید که: تفکر کن در گردیدن آفتاب ، به حرکت خاصه در بروج دوازده گانه ، بروج یعنی حمل و سور و جواز و سرطان و عسل سبوله و میزان و عقرب و قوس ، اینها اصطلاحات علمیش هست . و تدبیر صانع قدیر در آن به درستی که به این دور تمام میشود سال ، دوازده تا برج که میاد سال تموم میشه و به عمل می آید فصول چهارگانه ، یعنی بهار تابستان پاییز زمستان و در این مقدار از حرکت آفتاب غله ها و میوه ها می رسه وکارش تمام می شود ، و باز در سال دیگر نشو و نما از سر می گیرند. نمی بینی که سال شمسی مقدارش حرکت آفتاب است ، از اول حمل تا اول حمل ، و به این سال و امثال آن پیمایند .

امام صادق علیه السلام به مفضل می‌فرماید که : نظر کن در چگونگی تابیدن آفتاب ،ببین آفتاب چطور می‌تابه ،  که به چه نحو تدبیر کرده است حکیم وهاب . این خدای حکیم این خدای بخشنده ببیند چطور تدبیر کرده ، بدرستی که اکر این خورشید در آسمان در یک موضع وایساده